Mokra - śladami bitwy z IX 1939 roku

Muzeum Bitwy pod Mokrą, pomnik, Szlak Bojowy Wołyńskiej Brygady Kawalerii - to pamiątki niezwykłych wydarzeń z początku II wojny światowej w niewielkiej wsi pod Częstochową.

Piotr Surowiecki | ostatnia aktualizacja: 05-12-2017, 6:58 | Copyright (c) psur.pl | Zakaz kopiowania tekstu i/lub zdjęć

Tło historyczne

Niemcy rozpoczynając II wojnę światową mieli na nią militarny pomysł - wojnę błyskawiczną. Chodziło o bardzo silne uderzenia wojsk pancernych wspieranych przez lotnictwo, które miały się wbijać w linie obronne wroga i wjeżdżać na jego tyły, dezorganizując obronę. Właśnie taki ogromny taran pancerny stanął po niemieckiej stronie granicy w okolicach Częstochowy. Jednostki te miały iść w stronę Warszawy. Warto podkreślić, że np. wzdłuż długich granic Wielkopolski Niemcy nie rozpoczynali żadnych konkretnych walk, woleli skoncentrować swoje siły na zmasowanym uderzeniu w wybranych miejscach, m.in. właśnie w okolicach Częstochowy.
Tablica przy pomniku, na której napisano m.in. PRZECHODNIU zwiedzający to miejsce uświęcone krwią żołnierzy Polskich ODDAJ HOŁD POLEGŁYM i podejmij patriotyczne tradycje służąc naszej Ojczyźnie swoją nauką i rzetelną pracą
Naprzeciw nim stanęła Wołyńska Brygada Kawalerii. Dobrze wyszkolona, bojowa nastawiona, ale mniejsza liczebnie, zbyt słabo wyposażona w broń przeciwpancerną i jeszcze słabiej w środki obrony przeciwlotniczej. Mimo tego, gdy 1 września wybuchła wojna, kawalerzyści bardzo dobrze się bronili powstrzymując ogromne natarcia pancerne wroga i niszcząc wiele niemieckich czołgów. Bój pod Mokrą nie trwał długo, bo już 2 września Wołyńska Brygada Kawalerii musiała wycofać się z tego rejonu, ze względu na sytuację na innych odcinkach frontu. Szlak bojowy we wrześniu 1939 roku bohaterscy żołnierze zakończyli daleko od Częstochowy, za Wisłą.

O walkach pod Mokrą opowiadał Bogusław Wołoszański w programie pt. "Siła polskiej kawalerii".

Mokra - pamiątki na polu bitwy

Na polu bitwy w Mokrej wybudowano w latach 70-tych ładny pomnik upamiętniający polskich żołnierzy. Przy pomniku znajduje się wygodny parking oraz kilka ciekawych i kolorowych tablic ze szczegółowymi informacjami na temat bitwy.
Rząd tablic informacyjnych przy parkingu koło pomnika
Od pomnika można się wybrać na spacer lub przejażdżkę w stronę Miedźna, do wiaduktu kolejowego (ok. 1 km na wschód od pomnika). To właśnie na tych torach operował pociąg pancerny "Śmiały", który zadał Niemcom duże straty. Przy wiadukcie znajdziemy dwa kamienie pamiątkowe Szlaku Bojowego Wołyńskiej Brygady Kawalerii (po północnej stronie drogi) oraz kolejne tablice informacyjne.

Natomiast w zasięgu krótkiego spaceru (w stronę wsi) jest niewielkie muzeum poświęcone bitwie.

Muzeum Bitwy pod Mokrą

Właściwa nazwa tej placówki brzmi Muzeum Kultury Przeworskiej i Izba Pamięci Bitwy Pod Mokrą. Pierwsza część nazwy nawiązuje do kultury archeologicznej obecnej na polskich ziemiach ok. 2 tys. lat temu. W Mokrej odkryto stare cmentarzysko pochodzące z tego okresu.
Nowoczesny, parterowy budynek muzeum
Nas bardziej interesuje okres II wojny światowej. Muzeum w Mokrej jest otwarte krótko, ale od jakiegoś czasu można je zwiedzać także w soboty. Niestety, w tę sobotę kiedy odwiedziliśmy Mokrą muzeum było wyjątkowo zamknięte, więc - jakkolwiek dziwnie to zabrzmi - pozostało nam obejrzenie eksponatów przez szybę. Budynek jest nowoczesny i niewielki, ma duże szyby, więc właściwie całą wystawę poświęconą Bitwie pod Mokrą można spokojnie zobaczyć.

W Muzeum zgromadzono m.in. umundurowanie polskich żołnierzy, uzbrojenie (np. karabin z bagnetem, karabin przeciwpancerny "Urugwaj"), wyposażenie kawalerzysty (np. kompletne siodło), model pociągu pancernego "Śmiały", modele samolotów, bogate archiwum zdjęć i inne eksponaty. Ze względu na nietypowy sposób zwiedzania dużo więcej o muzeum napisać nie możemy.

Zabytkowy kościół

W połowie krótkiej drogi między pomnikiem a muzeum znajduje się zabytkowy, drewniany kościół pochodzący z 1708 roku. Niestety, zamknięty, ale wystarczy przy nim stanąć i już czuć charakterystyczny zapach drewnianej świątyni. Przy kościele umieszczono tablicę szczegółowo opisującą historię parafii.

Z dzieckiem

Wokół pomnika jest dużo przestrzeni, schodki, murek - dzieciaki mogą pobiegać. Do tego tablice informacyjne z kolorowymi rysunkami - w sam raz do pokazania tym już nieco starszym. Krótki spacer od pomnika do muzeum jest wygodny, bo na całości drogi jest chodnik. Jeślibyśmy jednak chcieli pójść do wspomnianego wiaduktu kolejowego i kamieni na Szlaku Bojowym WBK, to trzeba iść szosą bez chodnika, co prawda rzadko uczęszczaną, ale nie jest to wygodny i bezpieczny spacer dla rodziców z małym dzieckiem.
Ekspozycja w muzeum - leżący ułan, który mierzy z karabinu
Muzeum jest niewielkie, więc długi czas zwiedzania nie będzie problemem. Eksponaty są ciekawe dla dzieci ze względu na sposób ich zaprezentowania, np. leżący na ziemi ułan obsługujący karabin, wiszące z sufitu modele samolotów czy model pociągu pancernego. W środku przestrzeń jest wystarczająca, żeby wjechać wózkiem, do tego jest to budynek parterowy.

Informacje praktyczne

Muzeum Kultury Przeworskiej i Izba Pamięci bitwy pod Mokrą
Mokra 194
42-120 Miedźno (woj. śląskie)
www.mokra-muzeum.pl

Godziny otwarcia:
poniedziałek - nieczynne
wtorek 9 - 17
środa 9 - 17
czwartek 9 - 17
piątek 9 - 17
sobota 10 - 14
niedziela - nieczynne

Podsumowanie

Dla zainteresowanych historią II wojny światowej miejsce będzie na pewno bardzo ciekawe. Pozostali też nie powinni się nudzić: możliwość krótszego lub dłuższego spaceru, zaczerpnięcia wiedzy z muzeum i tablic informacyjnych, a także chwila zadumy przy pomniku. Może to być jednak zbyt mało na całodzienną wycieczkę, więc mieszkającym dalej od Mokrej polecamy wizytę na odległej zaledwie o ok. 25 km Jasnej Górze. My tak zrobiliśmy i jest to świetny plan na całodniową wycieczkę.