psur.pl - Wycieczki po Polsce
Piotr Surowiecki | ostatnia aktualizacja: 13-05-2023, 9:32 | Copyright (c) psur.pl | Zakaz kopiowania tekstu i/lub zdjęć
O Chrzcie Mieszka, który uznajemy za Chrzest Polski, wiadomo bardzo niewiele. Nawet rok 966, do którego się przyzwyczailiśmy jako do daty tego wydarzenia, nie jest pewny i historycy mają w tej sprawie rozmaite poglądy. Nie ma też żadnych wiadomości na temat miejsca owego Chrztu, historycy jednak na podstawie wykopalisk archeologicznych i znajomości ówczesnych czasów typują trzy takie miejsca w Polsce: Gniezno, wyspa Ostrów Lednicki oraz Poznań. One właśnie są głównymi celami naszej wycieczki.
[zdjęcie: Czy właśnie w tej niewielkiej kaplicy Mieszko I przyjął chrzest?]
Brak pewnych ustaleń na temat miejsca Chrztu Polski powoduje, że można przeżyć tę wycieczkę jako poszukiwania właśnie tego miejsca. Zdobywanie wiadomości o każdym z miejsc-kandydatów, wsłuchiwanie się w realia tamtych czasów, pytanie spotkanych osób związanych z tym tematem (przewodników, pasjonatów, pracowników muzeum itp.), spokojna obserwacja miejsc, chwila namysłu... my tak zrobiliśmy, wyciągnęliśmy wnioski i mamy swoje typy. Szczególnie jeśli podróżujemy z dziećmi można z takiej wycieczki zrobić fajną, nastrojową przygodę.
Wycieczkę podzieliliśmy na trzy dni, bo jest to minimum potrzebne na zwiedzanie Gniezna, Ostrowa Lednickiego i Poznania. Są to jednak miejsca na tyle ciekawe i oferujące tak wiele możliwości spędzenia czasu, że można na tę wycieczkę poświęcić dużo więcej dni i z pewnością nie będziemy się nudzić. Niektóre dodatkowe atrakcje będziemy oznaczać jako "Dzień dodatkowy". Można też oczywiście wybrać sobie tylko jedną z atrakcji i wtedy mamy ciekawą propozycję wycieczki jednodniowej.
Opisywane miejsca znajdują się na Szlaku Piastowskim.
Dzień 1: Gniezno
Państwo Gnieźnieńskie - to najstarsza nazwa państwa Mieszka, czyli przyszłej Polski. Uznawane za pierwszą stolicę Polski Gniezno jest oczywistym kandydatem na miejsce Chrztu Mieszka. O wadze tego miasta świadczą takie wydarzenia jak złożenie w tamtejszym kościele relikwii św. Wojciecha, który zginął próbując nawracać pogańskich Prusów i był pierwszym znanym męczennikiem związanym z Polską albo też przybycie do Gniezna w 1000 roku cesarza, najważniejszej obok papieża postaci ówczesnej Europy (tzw. Zjazd Gnieźnieński). W Gnieźnie w 1025 roku odbyła się koronacja Bolesława Chrobrego, pierwszego Króla Polski. Jest to więc dobry punkt startowy do naszych poszukiwań.
Gniezno - Katedra
[zdjęcie: Malowniczo położona Katedra w Gnieźnie]
Katedra Prymasowska, bo to do biskupa gnieźnieńskiego przypisany jest tradycyjnie tytuł Prymasa Polski, znajduje się na Wzgórzu Lecha, czyli najstarszej części Gniezna, gdzie miał stać pierwszy piastowski gród. W X wieku stała już w tym miejscu świątynia, ale obecny budynek pochodzi z XIV wieku, choć oczywiście był wielokrotnie przebudowywany. Najsłynniejszym i najcenniejszym zabytkiem Katedry są oczywiście romańskie Drzwi Gnieźnieńskie - pochodzące z XII wieku arcydzieło, które zawiera sceny z życia św. Wojciecha. Jeśli chcemy wiedzieć co widzimy to warto obejrzeć bardzo ciekawy filmik przedstawiający ożywione obrazy z Drzwi Gnieźnieńskich. W Katedrze jeszcze polecamy wejście na wieżę (dość łatwe), z której roztacza się piękny widok na Gniezno.
Aktualne godziny otwarcia, możliwości zwiedzania katedry (np. podziemi, Drzwi czy Muzeum Archidiecezjalnego) można sprawdzić na stronie wzgorzelecha.pl
Msze w Katedrze: dni powszednie 12 i 18; niedziele 8, 10, 12, 15, 18.
W tych godzinach można uczestniczyć w Eucharystii, ale jeśli nie chcemy tego robić, to elementarne zasady kultury nakazują powstrzymać się od zwiedzania w czasie nabożeństw.
Gniezno - Muzeum Początków Państwa Polskiego
Z Katedry, deptakiem nad jeziorem Jelonek, można przejść do Muzeum Początków Państwa Polskiego. Jego nazwa jest dość opisowa, zatem wiadomo czego się spodziewać: eksponatów związanych z czasami Chrztu Mieszka oraz trochę późniejszymi. My wymienimy jedną ciekawostkę: w jednej z sal stoi replika Drzwi Gnieźnieńskich. Nie dość więc, że możemy je zobaczyć zupełnie z bliska, to jeszcze obok ustawiono wielki ekran, na którym można sobie kliknąć na poszczególne sceny z Drzwi Gnieźnieńskich i zobaczyć je w kolorze, powiększeniu, opisane - bardzo fajny sposób, żeby zapoznać się z tym zabytkiem i św. Wojciechem (bo to o nim są te drzwi). Obok zaprezentowano w ten sam sposób Drzwi Płockie.
[zdjęcie: Repliki Drzwi Płockich i Gnieźnieńskich w Muzeum PPP]
Godziny otwarcia: codziennie od 9 do 18
Ceny biletów:
ulgowy - 15 zł, normalny - 18 zł, rodzinny - 50 zł
do lat 7 i powyżej 70 - bezpłatnie
niedziela - wstęp bezpłatny
Gniezno - spacer po parku
Jeśli chcemy chwilę odsapnąć od zabytków i historii to między Katedrą a Muzeum Początków Państwa Polskiego znajdują się ładnie zagospodarowane tereny rekreacyjne nad jeziorem Jelonek (Wenecja). Jest deptak wokół jeziora, place zabaw, siłownia na powietrzu, wybieg dla psów, toalety itp.
Gniezno z dziećmi
Zwiedzanie Katedry nie zajmuje wiele czasu, więc jest szansa, że dzieci nie zdążą się znudzić. Dwie wskazówki odnośnie zwiedzania z dziećmi.
Pierwsza dotyczy Drzwi Gnieźnieńskich: przed ich obejrzeniem warto puścić dzieciom (mniej więcej od 5 lat) wspomniany filmik - bez niego lub ewentualnie innej formy wprowadzenia, dzieci najprawdopodobniej będą się nudzić.
Druga dotyczy tzw. Konfesji św. Wojciecha (czyli jakby ozdobnej trumny) głównego miejsca, na którym skupia się wzrok turystów w gnieźnieńskiej Katedrze. Jest ona „utrzymywana” na ramionach 4 postaci: zakonnika, mieszczanina, chłopa i rycerza. Można to dzieciom pokazać i spróbować razem zgadywać kto jest kto.
Przy wchodzeniu na katedralną wieżę nie ma żadnych niebezpiecznych momentów, drabinek itp., więc jest ono w zasięgu kilkulatka.
Trzeba jednak dodać, że zarówno w samej Katedrze, jak i przy chodnikach prowadzących do niej jest całkiem sporo schodów. My zwiedzaliśmy ją z wózkiem (oczywiście oprócz wieży) i trzeba go było kilka razy przenosić.
Jeśli chodzi o zwiedzanie Muzeum Początków Państwa Polskiego z dziećmi to jest to dość klasyczne muzeum (gabloty, eksponaty), ale ma raz po raz jakieś specjalne atrakcje dla dzieci, np.: plansze z komiksem, prostą grę planszowa czy wielkie klocki z tematycznymi rysunkami do ułożenia.
[zdjęcie: Wielki ekran, na którym można obejrzeć "podrasowane" sceny z Drzwi Gnieźnieńskich (obok była replika orginału)]
Po tych edukacyjnych i wychowawczych zwiedzaniach dzieci mogą poszaleć koło jeziora Jelonek - między Katedrą a Muzeum PPP. Od strony Katedry jest tam duży plac zabaw, natomiast niedaleko muzeum są świetne zjeżdżalnie, wkomponowane we wzniesienie terenu - to była zdecydowanie największa atrakcja Gniezna dla maluchów w czasie naszej wycieczki.
Dzień 2: Ostrów Lednicki
Ostrów Lednicki to niewielka wyspa na jeziorze Lednica. Bogate znaleziska archeologiczne pretendują tę wyspę do listy kandydatów na miejsce Chrztu Mieszka. Obszerny opis i zdjęcia znajdują się w osobnym artykule Ostrów Lednicki - Wyspa Chrztu Polski.
[zdjęcie: Prom płynący w stronę wyspy Ostrów Lednicki]
Dzień dodatkowy: Wielkopolski Park Etnograficzny
Blisko Ostrowa Lednickiego, również nad brzegami jeziora Lednica, znajduje się ogromny skansen - Wielkopolski Park Etnograficzny. Na rozległym obszarze znajdują się stare budynki przeniesione z różnych miejsc Wielkopolski. Pierwsza część to wieś z kościołem. Wiejskie zagrody są bardzo różnorodne, od chat bogaczy po komorników, jest też karczma. Na wzgórzu, z którego roztacza się widok na jezioro, są trzy wiatraki. Osobna część to dwór szlachecki, a jeszcze kolejna to zabudowania folwarczne. W ładną pogodę zwiedzanie jest niezwykle sympatyczne: to jak spacer po wsi, można sobie gdzieś usiąść, odpocząć, posilić się... Spokojne zwiedzenie całości zajmie nam najmniej dwie godziny, dlatego odradzamy zwiedzanie w jeden dzień Ostrowa Lednickiego i tego skansenu.
[zdjęcie: Sielski widok w Wielkopolskim Parku Etnograficznym]
Wielkopolski Park Etnograficzny - z dzieckiem
Dużo tu przestrzeni, ładna trawa, można biegać, chodzić... z wózkiem może być kłopot przy chatach, bo czasem żeby do nich wejść może być wąsko, są wysokie progi itp. W jednej z zagród jest stado owiec, a w kościele jest ruchoma szopka (pracownik może ją uruchomić). Zwiedzanie podobnych chat może być nieco monotonne dla dzieci, ale dużo ruchu na powietrzu, a także odrobina inicjatywy ze strony rodziców, aby opowiedzieć dzieciom o tym co tu widzą ("tak wyglądała kiedyś kuchnia!"), może dużo zmienić.
Dzień dodatkowy: Pola Lednickie
To miejsce spotkań młodzieży, spotkań zwanych Lednica 2000. Nie żyje już założyciel tego ośrodka, dominikanin o. Jan Góra OP, ale Ruch Lednicki dalej działa. Poza spotkaniami nie ma tu jakichś wielkich atrakcji, ale warto się przejść po rozległych Polach Lednickich, zobaczyć Bramę - Rybę, zejść do brzegów jeziora, gdzie znajduje się chrzcielnica w kształcie ryby. W budynku mieści się muzeum pamiątek po Janie Pawle II, gospodarze zapraszają też na herbatę.
[zdjęcie: Brama - Ryba, symbol lednickich spotkań]
Spotkania lednickie odbywają się już od 1997 roku, przewinęło się przez nie mnóstwo młodych ludzi, którzy teraz są już dojrzalsi wiekiem i to właśnie dla nich wizyta w tym miejscu może być szczególnie ciekawa - jako sentymentalne wspomnienie.
Dzień 3: Poznań - Ostrów Tumski
W Poznaniu kierujemy nasze kroki na Ostrów Tumski, położoną na Warcie wyspę w środku miasta. Idziemy od razu do Katedry - pierwszej w Polsce siedziby biskupstwa, która powstała w 968 roku. Tutaj również znajdowały się groby Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Czy tak wyróżniony wówczas gród nie był dobrym miejscem na Chrzest Mieszka?
[zdjęcie: Ostrów Tumski w Poznaniu]
Budynek Katedry, który obecnie widzimy, pochodzi z czasów późniejszych - z przełomu XIV i XV wieku, następnie odbudowywano go jeszcze po pożarze w XVII wieku, a także po zniszczeniach II wojny światowej w latach 1948-56. Można jednak zobaczyć fragmenty budowli z X wieku - w Katedrze jest zejście do podziemi, które są ładnie przygotowane do zwiedzania. Jest tam wyświetlany film o historii tego miejsca, a przede wszystkim znajdują się dwa kluczowe relikty: potencjalna chrzcielnica oraz miejsce grobów pierwszych Piastów. To wszystko domysły, bo tę chrzcielnicę niektórzy interpretują jako zwykłe naczynie do rozrabiania zaprawy budowlanej, ale właśnie wśród takich domysłów musimy się poruszać, gdy mówimy o początkach naszej ojczyzny.
Jest jeszcze jedno miejsce na Ostrowie Tumskim, kluczowe dla czasów Mieszka I. Stojący obok Katedry stary kościółek Najświętszej Maryi Panny kryje nie tak dawno odkrytą tajemnicę: został zbudowany na ruinach palatium z X wieku! Przypominamy, że palatium to był taki pałac władcy z dołączoną doń kaplicą. Budynek tego rodzaju znajdował się m.in. na Ostrowie Lednickim. Przypuszcza się, że poznańska kaplica przy palatium, nazwana Kaplicą Dąbrówki, jest najstarszym kościołem na ziemiach polskich.
[zdjęcie: Kościół NMP zbudowany na fundamentach palatium]
Te wszystkie miejsca można zwiedzać z przewodnikiem i naszym zdaniem jest to dobra opcja. Taki spacer trwa ok. godziny. Szczegółowe informacje o godzinach, biletach itp. na stronie Katedry.
Na Ostrowie Tumskim znajdują się też muzea, które nawiązują do Chrztu Polski. Jest to przede wszystkim Rezerwat Archeologiczny Genius Loci, w którym wśród pozostałości grodu z wczesnego średniowiecza prezentowana jest multimedialna wystawa. Jest jeszcze Muzeum Archidiecezjalne oraz Brama Poznania, którą trudno nazwać muzeum, bo o ile wiemy nie przechowuje cennych eksponatów, ale jest to raczej nowoczesna (multimedia itp.) placówka edukacyjna opowiadająca o Poznaniu. Niestety, jak dotychczas nie zwiedziliśmy żadnego z tych muzeów.
[zdjęcie: Brama Poznania - sam budynek może niezbyt zachwyca, ale most-tunel robi wrażenie]
Poznań - Rynek
Z biegiem lat i wieków centrum miasta z Ostrowa Tumskiego przeniosło się bardziej na zachód, w okolice dzisiejszego Rynku. Będąc już w okolicach Katedry warto wybrać się spacerem przez most na Warcie w kierunku Rynku. Najbardziej znanym zabytkiem jest tutaj oczywiście renesansowy Ratusz z XVI wieku, na którym punktualnie o 12:00 koziołki stukają się rogami. Ta prosta i wesoła zabawka ma już ponad 400 lat! Warto też zwrócić uwagę na bogato malowaną fasadę ratusza, gdzie znajdziemy m.in. wyobrażenia cnót.
[zdjęcie: Poznański Ratusz, znany głównie z koziołków]
W okolicznych sklepach warto poszukać Rogali Świętomarcińskich. Te smaczne i słodkie wypieki to lokalna specjalność.
Poznań - Fara
Fara, czyli miejski kościół. W Poznaniu jest ona niezwykła co najmniej z dwóch powodów. Pierwszy to położenie - wychodzimy z Rynku uliczką Świętosławską, a Fara znajduje się na samym jej końcu, jakby zamykając ulicę. Drugi powód to jej wnętrze: ogromne i piękne, pełne rzeźb, obrazów i ozdób - czyli barok w bardzo dobrym wydaniu.
Poznań - z dziećmi
Zwiedzanie Katedry i kościoła NMP z przewodnikiem odbyliśmy m.in. z 5-latkiem oraz maluszkiem w spacerówce. Jest tam dużo ruchu, więc dzieciaki dały radę, jedynie wózek trzeba było przenieść po schodach przy wejściu do podziemi. Ciemne podziemia Katedry, mające rys tajemniczości, robią na kilkulatkach pewne wrażenie.
Atrakcją na pewno będzie część wycieczki niezwiązana z Chrztem Polski, czyli koziołki na Ratuszu i słodkie Rogale Świętomarcińskie.
Niedaleko od Ostrowa Tumskiego - ale w przeciwnym kierunku niż Rynek - znajduje się jezioro Malta, przy którym w ciepłe dni kursuje wąskotorówka "Maltanka". W niekóre dni wagony ciągnie parowóz. To również ciekawa atrakcja dla dzieci.
Dodatkowa atrakcja dla dzieci: zabawa w wojów
W miejscowości Pobiedziska - mniej więcej w połowie drogi między Poznaniem a Gnieznem - zbudowano gród, który nawiązuje właśnie do okresu początków Polski, jako taki wielki plac zabaw, gdzie dzieci mogą się przebierać, bawić itp. Więcej informacji i zdjęć w specjalnym artykule
Noclegi
Noclegów można szukać w Poznaniu, Gnieźnie lub gdzieś pomiędzy nimi, a zatem wybór jest duży. Zobacz oferty noclegów w tej okolicy
Mapa
Gdyby ktoś chciał mieć pod ręką papierową mapę to polecamy kieszonkowy przewodnik wydawnictwa Galileos pt. "Szlak Piastowski" - zawiera nie tylko mapy i plany, ale też szczegółowe omówienia zabytków, np. listę kaplic w Katedrze Gnieźnieńskiej czy Poznańskiej. Szukaj w sklepach
Wiedza
Gdyby zaś ktoś chciał poznać aktualny stan wiedzy naukowej na temat powstania naszego państwa to polecamy pierwszy tom Dziejów Polski prof. Andrzeja Nowaka - opowieść nie tylko o faktach i datach, ale też o ówczesnych ludziach i o tym co z tego wszystkiego dla nas wynika. Zobacz oferty w księgarniach
Podsumowanie
Wycieczka do źródeł tożsamości naszego narodu, „tej wielkiej tysiącletniej wspólnoty, która tak głęboko stanowi (…) o każdym z nas” (JP2), może być nie tylko zwiedzaniem zabytków, ale i spacerami wśród przyrody, rozrywką dla dorosłych i dzieci oraz przygodą, w której sami będziemy mierzyć się z historią oraz wyciągać własne wnioski.
(c) Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstu i/lub zdjęć w całości lub fragmentach zabronione.
